Eleonora Maria Józefa Habsburżanka Austriacka (urodzona w Regensburg, 31 maja 1653 roku, zmarła w Wiedniu, 17 grudnia 1697 roku) herb
Córka Ferdynanda III Habsburga, cesarza Rzymskiego Narodu Niemieckiego i Eleonory Gonzagi, córki Karola II Gonzagi, księcia Mayenne i hrabiego Maine.
27 października 1670 roku została koronowana w kolegiacie Św. Jana Chrzciciela w Warszawie przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Mikołaja Prażmowskiego.
27 lutego 1670 roku na Jasnej Górze w Częstochowie poślubiła Michała I Tomasza księcia Wiśniowieckiego herbu Korybut (urodzony w Białym Kamieniu, 31 lipca 1640 roku, zmarł we Lwowie, 10 listopada 1673 roku) króla Polski i wielkiego księcia Litewy. 6 lutego 1678 roku w Wiener Neustadt poślubiła Karol IV (V) Leopold Baudemont-Vaudémont (urodzony w Wiedniu, 5 kwietnia 1643 roku, zmarł w Wels w Austrii, 18 kwietnia 1690 roku) marszałka polnego i tytularnego księcia Lotaryngii.
W domu panowała atmosfera miłości, edukacji księżniczki poświęcano dużo uwagi. Znała oprócz niemieckiego włoski i francuski. Rozwijano jej ogólną kulturę i zainteresowania muzyczne. Oczywistym jest, że wychowywano arcyksiężniczkę bardzo religijnie.
Z czasów jej wczesnej młodości wywodziła się sympatia do księcia Karola, następcy tronu lotaryńskiego, starszego od Eleonory o 10 lat. Z pewnością młodzi byli sobą zainteresowani. Uważano ich za narzeczonych. Podobno Eleonora bardzo rozpaczała, dowiedziawszy się o konieczności małżeństwa z królem polskim. Chciała nawet wstąpić do klasztoru.
Ślub 17-letniej Arcyksiężniczki Eleonory i 30-letniego Michała Korybuta Wiśniowieckiego odbył się na Jasnej Górze w 1670 roku, wesele zaś w Warszawie. Obóz malkontentów zbojkotował wesele monarchy.
Eleonora słynęła z urody, była bardzo ładną blondynką, pełną życzliwości do ludzi. Była cicha, łagodna, trochę bierna i bojaźliwa. Nie interesowała się polityką, jednak potrafiła rozważnym i taktownym zachowaniem łagodzić wiele konfliktów. Wyróżniała się starannym wykształceniem i kulturą, bardzo kochała muzykę. Nauczyła się trochę mówić po polsku i szybko zdobyła popularność wśród nowych poddanych.
Przez cały czas trwania małżeństwa nie zapomniała o swej sympatii z czasów wiedeńskich. Ale jako osoba głęboko wierząca stała się uległą i szczerze oddaną żoną. Była lojalna i przywiązana do króla Michała. Z cierpliwością znosiła donosy wrogów króla na temat jego złego prowadzenia się, obżarstwa, homoseksualizmu i niewierności. Nie uległa namowom ludziom z otoczenia sugerującym rozwód z królem.
Małżonkowie mieszkali w Warszawie na Zamku lub w Ujazdowie. Specjalnie dla królowej zamek został wyremontowany. W czasie koronacji królowa była w zaawansowanej ciąży. Niestety, ciąża skończyła się poronieniem.
Eleonora nie interesowała się polityką. Zdarzyła się jednak sytuacja wyjątkowa. W 1673 roku w czasie dramatycznej wojny z Turcją, krajowi zagroziła wojna domowa. Sejm zwrócił się z wezwaniem do monarchini aby doprowadziła do pogodzenia się dwóch zwalczających się obozów. Hetman Sobieski zaakceptował misję królowej. W wyniku jej działania opozycja uznała w Michale Korybucie króla, cofnięto kary nałożone na malkontentów przez konfederację szlachecką. Anarchia została zażegnana.
Król nie doczekał zwycięstwa pod Chocimiem - zmarł w 1673 roku, a Eleonora została 20-letnią wdową. Zgodnie z testamentem króla Michała królowa ze swego niewielkiego spadku pospłacała wierzycieli zmarłego męża.
Królowa Eleonora była wtedy osobą bardzo popularną w Polsce. Cieszyła się sympatią szlachty i magnaterii, która najchętniej zatrzymałaby ją na tronie. Jednak proponowany przez Habsburgów kandydat, Karol Lotaryńczyk, był nie do przyjęcia dla szlachty. Z kolei bardzo popularny Jan Sobieski był już żonaty. Królowej proponowano kandydaturę 16-letniego Jerzego Wilhelma Neuburskiego, jednak Eleonora odmówiła.
W rezultacie królem wybrano hetmana Sobieskiego w 1674 rok. Zawiedziona Eleonora chciała wracać do Wiednia. Cesarz kazał jej jednak pozostać w Polsce, gdzie rodził się właśnie pomysł detronizacji nowo obranego króla. Królowa mieszkała w Toruniu. Czuła się jednak coraz bardziej osamotniona.
Wykorzystując atak Szwedów na Pomorze brandenburskie Eleonora wyjechała bez rozgłosu z Polski. Miała wówczas 22 lata. Wróciła do Wiednia i jej kontakty z Polską urwały się prawie zupełnie.
W tym czasie Karol Lotaryński został marszałkiem polnym i dowodził całą armią cesarza. W 1678 roku królowa Eleonora poślubiła swego dawnego ukochanego. Osiedli w Innsbrucku, żyjąc wygodnie i szczęśliwie, dochowali się czterech synów.
W czasie najazdu tureckiego mąż Eleonory, książę Karol, ściśle współpracował z królem Polski Janem III Sobieskim przy obronie Wiednia. Obaj wyrażali się o sobie bardzo pochlebnie. W 1690 roku Eleonora owdowiała powtórnie. Po śmierci Sobieskiego proponowała swego pierworodnego na tron polski, jednak jego szanse były niewielkie.
Zmarła w 1697 roku w wieku 44 lat. Pochowano ją w styczniu 1698 roku w mauzoleum rodziny Habsburgów w kościele Kapucynów w Wiedniu (wychodząc za mąż ponownie straciła prawo do spoczywania na Wawelu).
W związku z Karolem Lotaryńskim miała, czterech synów i dwie córki:
Léopold I (urodzony 11 września 1679 roku, zmarł 27 marca 1729 roku), książę Lotaryngii i Bar, po nim potomstwo,
Charles-Joseph (urodzony 24 listopada 1680 roku, zmarł 4 grudnia 1715 roku), prymas Lortaryngii, biskup Ołomuńca, książę-biskup Osnabrück, arcybiskup-elektor Trewiru,
Éléonore (urodzona w 1682 roku, zmarła w 1682 roku),
Charles Ferdinand (urodzony w 1683 roku, zmarł w 1685 roku),
Joseph Innocent Emmanuel Félicien Constant (urodzony 20 października 1685, zmarł 25 sierpnia 1705 roku), generał cesarski,
François (urodzona w 1689 roku, zmarła w 1715 roku), opatka w Malmédy i Stavelot.
Żródła:
"Małżeństwa królewskie - królowie elekcyjni" - Jerzy Besala,
"Poczet królów i książąt polskich" - Marek Urbański,
"Poczet królowych i żon władców polskich" - Marek Urbański,
"Poczet polskich królowych i księżnych" - Zbigniew Satała,
"Poczet polskich królowych, księżnych i metres" - Zbigniew Satała,
"Polskie krolowe" - Edward Rudzki (tom. II).
Eleonora Maria Józefa Habsburżanka w "Poczet.com"
14-11-2020